|
a.
Germe
tezgah: Bu
tezgah tipi kilimciliğimizde çok yaygın olarak kullanılmamaktadır.
Bu tezgâhlarda dokunan
kilim arkaya kaydırılarak dokumaya devam edilir. Sarma
tezgahlarda tezgah dışında bir çözgü aparatında hazırlanan
çözgüler, germe tezgahta ise tezgahın üstünde hazırlanırlar.
Ürünün sıhhatli olması, çözgünün sıhhatli yapılmasına
bağlıdır. Bu bağlamda, germe tezgahta çözgünün hazırlanışını,
bu fasılda açıklamakta fayda var.
Germe tezgahta çözgü yapmanın esasları:
Çözgü yapma, hazırlık ve uygulama olmak üzere iki aşamadan
meydana gelmektedir.
ba) Hazırlık: Çözgüsü yapılacak kilim için
ekip hazırlanır. Genelde ufak boylar hariç çözgü işlemi için
birden çok kişi gerekmektedir. Tezgah ekibin ayakta çalışmasına
olanak sağlayacak bir konuma yerleştirilir. Çözülecek çözgü
yere paralel konumda sallanmayacak, kaymayacak, leventlerin bir
biri arasındaki ölçüyü bozmayacak
şekilde sağlam monte edilmelidir. Kilimin ebadına göre alt ve
üst leventlerin arası hassasça ayarlanıp, sabitleştirilmelidir.
Gücünün sağına gelmek üzere alt levente çok yakın bir şekilde
çözgü gücüsü konulmalı, her iki başından yan leventlere
geçici olarak sıkıştırılmalıdır. Alt, üst levent ve
çözgü gücüsünün üstü, kilim ebadı göz önüne alınarak
10’ar cm aralıklarla çizilmelidir. Böylelikle çizgiler yardımı
ile kilim kalitesine göre çözgü tellerini yerleştirip her 10
cm’de çözgümüzü kontrol etme olanağına kavuşuruz. İyi
çözgü, çözgüye başlandıktan sonra hiç ara vermeden veya
en az ara vererek bitirilen çözgüdür. Bu sebepten dolayı çözgüye
başlamadan, çözgü çözme esnasında ihtiyaç duyacağımız tüm
zaruri ihtiyaç maddelerini, araç ve gereçleri çözgü
mahallinde hazır etmemiz gerekir. Çözgü çözme anında kullanılmak
üzere özellikle,
-Makara
veya bobine sarılmış yetecek kadar çözgülük,
-
Metre, kalem, kağıt, keser, pamuk ipi, takoz vs,
gibi
malzemeler çözgücünün eli altında olmalı, çözgü işlemi
bitene kadar ekibin konsantrasyonu dağılmamalıdır.
bb-
Çözgü yapma işlemi : Çözgücü olarak çözgülük sarılı makara
elimizde tezgahımızın alt ve üst leventlerine yanlızca vücut
hareketi ile kolayca sarabileceğimiz yerimizi almalıyız. Çözgümüzün
ucunu çözgü gücüsünün üstündeki ilk çizgiye bağlarız.
Sağımızda çözgü gücüsünün yakınında olan alt
leventlerin üstünden u dönüşü yaparak karşısındaki üst
leventin altında u dönüşü yapıp,karşıdaki alt leventin altından
u dönüşü yapıp,çözgü gücüsünün üstünden
u dönüşü ile geriye dönüp alt leventlerin üstünden
u dönüşü yapıp karşıdaki üst leventin altından u dönüşü
ile çözgü gücüsünün üstünden u dönüşü ile geriye dönüp
üst leventin üstünden u dönüşü yaparak karşıdaki alt
leventin altından u dönüşü ile çözgü gücüsünün üstünden
u dönüşü ile,geriye dönüp alt leventin üstünden u dönüşü
ile karşıdaki üst leventin altından u dönüşü ile çözgü
gücüsünün üstüne geliriz. Bu turlar sistematik olarak devam
eder. Kilimimiz için gerekli olan tel sayısı elde edildiğinde
işlem biter. Gereği kadar tel çekildiğinde,çözgü ipimizin uçunu
çözgü gücüsüne bağlar çözgü çözme işlemini tamamlarız.
GERME
TEZGAHTA ÇÖZGÜNÜN YAPILIŞI
c.
Yatay Tezgah: Genellikle
Yörükler tarafından kullanılan bu tezgah çeşidi,düzenli üretimi
hedefleyenler tarafından tercih edilmeyen bir tezgah türüdür.
Bu nedenle bu tezgah türünün sadece bir resmini vermekle
yetiniyoruz
YATAY YÖRÜK TEZGAHI
1.3.
ÇÖZGÜ
APARATI:
Çözgü
çözmek için yurdumuzun farklı yörelerinde farklı uygulamalar
yapılmaktadır. Bu yöntemleri şu şekilde özetlemek mümkündür:
1-
Taş
duvara iki kazık çakılarak, bu kazıklar etrafında yapılan
çözgüler;
2-
Yere
iki kazık çakılarak elde edilen çözgüler;
3-
Beton
zeminde açılan deliklere boru takılarak elde edilen çözgüler;
4-
20x20
ve çözgü uzunluğunda boyu
olan kalasa 2 adet
boru monte ederek, borunun biri sabit, diğeri istenilen boya
ayarlanabilen ikinci boru ile yapılan çözgüler;
5-
Profil
demirden yapılmış çözgü aparatında yapılan çözgüler;
6-
Makine
ile çözgü yapabilen, metalden mamul gelişmiş aparatlarda yapılan
çözgüler.
Sayfa
2
|
İletişim 
