Erdoğan ILDIZ    Aydınlık Gazetesi - Makale İletişimİletişim
 
 

 Giriş  Yayınlar Genel Açıklama Sayfası
  Mesleki 
 
  Felsefi
  Hikaye
  Şiir

 Kilim Öğretmeni ve Usta Dokuyucusunun El Kitabı
Sayfalar
1 2 3 4 5
6

 

 

 

IV.BÖLÜM

MAMUL KİLİM MUAYENE ESASLARI

                  Mamul kilimin muayene edilmesi sırasında aşağıdaki noktalara dikkat edilmesi gerekmektedir.

1.     Kilimlerde En,Boy Ölçülerinin Standartta Belirtilen Ölçülere Uyup Uymadığının Kontrolü:

                   Türk Standartları Enstitüsünün el dokuması Türk halıları için hazırladığı T.S 43 No2’lu  standardında belirttiği normlar, kilim için de geçerlidir. Bu normlara göre kilimin paralel kenarları arasındaki uzaklık farkı, kilim boyu, çeşitli yerlerinden ölçüldüğü zaman,  şu standartlarda olmalıdır:

                    Seccadede 3 cm’yi, kellede 4 cm’yi, 9 m2’ye kadar olan kilimlerde 6 cm’yi , 12m2’ye kadar ve yukarısı kilimlerde de 8 cm’yi geçmemelidir. Geçerse  kilim defolu sınıfına girer.

                   Kilimin estetiği yönünden de kilimin en ve boyunun ölçülerinin bir birlerine oranı büyük önem taşımaktadır. Kelle ölçüsüne kadar, kilimin boyunun enine oranı 1.5 rakamının üstüne çıkmamalıdır. Bu oranın 1.4 ila 1.5 arasında olması kilime estetik kazandırır. Oran 1.5 rakamının üstüne çıktığında, kilim uzun ve çirkin gözükecektir. Kelleden yukarı ebatlara çıkıldıkça, oranın 1.3 sınırına kadar göreceli düşürülmesi, estetiği kuvvetlendiren bir unsur olacaktır. Ebat yönünden estetiği olmayan  kilimlerin satışı zor olduğundan, bu tür hatalı malı çıkaran dokuyucu cezalandırılmalıdır.

2.   Kilimin, Desen Ve Desendeki Renklere Göre Dokunup           Dokunmadığı:

A-Kilimin verilen desene göre dokunup dokunmadığının kontrolü:

      Kontrol edilecek temel unsurlar şunlardır:

a)     Orta zemin deseninde, desen kompozisyonunun tamamlanıp tamamlanmadığı.

b)     Rapor desenlerde, orta zemin deseninin, kilimin başlangıcında başladığı yerden bitip bitmediği; yani desen kompozisyonunun tam olup olmadığı.

c)     Bordürlerde köşelerin  aynı motifle bezenip bezenmediği; bordürlerin ince veya kalın olması gibi estetik bozuklukların mevcudiyeti. Bu konuda bir ölçü vermek gerekirse, bordür genişliğinin, kilimin yarı enin 1/3’ünden daha geniş veya dar olmaması gerekir. Bordür oranı bu ölçünün dışına taştıkça, kilimin estetik görünümü bozulacaktır.

d)     Desen boşluğu olup olmadığı.

e)     Kilimin, desende belirtilen renk tonlarında dokunup dokunmadığı.

                 B- Kilimde renk ton farkı(abraş) olup olmadığının kontrolü.

                         3 .  Atkı Sıklığının Ve Kirkitin Gevşek Vuruluşundan Doğan Estetik Bozukluklarının Kontrolü

                       Gevşek vurulan kirkit yüzünden, bazı yerlerde çözgüler gözükmekte, beyaz renkli çözgüler kilimde bozuk bir işçilik havası yaratarak görünümü bozmaktadırlar.  Dokuma esnasında atkı sıklığı kontrol edilerek, bu hatanın önüne geçilebilir.

                         4-Kilimde Potluk Olup Olmadığı:

                      Kilimde oluşmuş olan potluk, genellikle çözgü hatasından kaynaklanmaktadır. Bu kusurun görüldüğü durumlarda hemen, çözgü yapan kişinin dikkati çekilmeli,çözgüyü tezgaha geren usta öğretici sorguya alınmalı ve en son olarak da dokuyucunun dikkati çekilmelidir. Kilim defolu olarak sınıflanarak her 3 konumdaki kişiye de ihtar, tekdir veya ceza tahakkuk ettirilmelidir. Bu hata affedilmeyecek önemli bir hatadır ve olayın başından beri hatalı geliştiğini ve hiç kimse tarafından tedbir alınmadığını gösterir.

 

                          5- Kilimde yırtık ve yanık olup olmadığı:

Bu hususta şu noktalara dikkat edilir:

a-     Kilimin dokuma esnasında veya sonrasında yırtılıp yırtılmadığı.

b-     Kilimde dokuyucunun ihmali ile yanık olup olmadığı.

c-     Dokuma esnasında ve sonrasında kilimde çıkmayacak bir lekenin olup olmadığı.

EK

TEZGAH DENETLEME FORMU ÖRNEĞİ

1.     Çözgünün Hazırlanışı:

a-     Desendeki ene uyuyor mu ?

b-     Alt saçak için 15 cm pay ayrılmış mı?

c-     Çözgü boyu, kilim boyunun 1.4 katı mı?

2. Çözgünün Tezgaha Takılışı:

a-Üst ve alt oklarda demirler 10 cm aralıkla işaretlenmiş mi?

b-Çözgü, istenilen kaliteye göre ok demirine, her 10 cm2’ye yerleştirilmişmi?

c-Çözgü gergin ve tın tın ötüyor mu? Çözgünün genel görünümü düzgün mü?

d-Çözgüde gergin olmayan kısımlar var mı?Varsa ne yapılmıştır?

e-Potluklar var mı? Ne yapılabilir.?

f- Alt saçak için 15 cm pay bırakılmış mı? Başlangıçta atılan zincir düzgün mü?

3- Gücünün durumu:

a-     Arka teller iyi bağlanmış mı? Atlama var mı?

b-    Kilimin arkasında düzensizlik var mı?

3- Kilimin eni:

a-     Kilimin enini ölçme çizelgesi tutulmuş mu?

b-     Sapma var mı?

c-     Kilimin eninin kaç santim olduğu tezgahta bir yerde asılı mı?

4- Atkıların durumu:

Kirkit vuruşunun dengesizliğinden oluşan, çözgünün görülmesi gibi hatalar var mı?

5- Kilimin sırtı ve yüzünde düğümler, dengesiz görüntüler var mı?:

Çözgü teli kopmasından kaynaklanan düğümler mevcut mu?

6- Renklendirme:

Resimdeki veya örnekteki renklendirme ile uyumlu mu?

7-Desenin kontrolü:

a-     Desenin tüme uyarlanışı iyi mi?

b-     Desenlerde büyüme veya küçülme var mı?

c-     Unutulan veya eklenen desen var mı?

d-     Desendeki sapmalar veya dokuma hataları umutsuzsa, kilimin bir kısmını sökmeye gerek var mı?

8- Netice ve karar:

Bu bölüme denetimi yapan eksper genel kanaatini belirtmelidir.

Not: Tezgah takip formunu taşıyanlar,  yanlarında mutlaka metre bulundurmalıdır.  

Sayfa 6

 
 
 

1 2 3 4 5 6
 


 

© Erdoğan ILDIZ, Her hakkı saklıdır, yazılı izin olmadan çoğaltılamaz ve dağıtılamaz