I.                  Bölgenin tanıtımı ve tarihi dokusu

A-Karya’nın konumu ve Karyalıların yapısı

Antik çağda Anadolulun batısında yerleşik kavimleri 3 sınır ayırmaktaydı. Kuzey tarafta yerleşik kavimlere Mysalılar ,ortadakilere Lidyalılar, güneydekilere Karyalılar  denilmekteydi. Karya olarak adlandırılan bölge Büyük Menderes nehrinin güneyinde kalan dağlık kısımda bulunuyordu. Lidya ve Karya’yı  Büyük Menderes nehri bir birinden ayırıyordu. Ege denizi kıyısında da sınır Didim’in güneyindeki Tekağaç burnundan,Dalaman çayının denize döküldüğü yerdeki Karaburuna kadar ki sahil şeridi Karya’ya ait ti. Günümüzde kabaca bu sınırlar Muğla ili sınırlarına tekabül etmektedir. Homeros Karyalıları Anadolu’nun yerli halkı olarak nitelendiriyor ve denizci yapılarından dolayı milattan önce üç bininci yıllardan beri bu bölgede denizcilik ve korsanlıkla hem kendi topraklarını hem de ege adalarının pek çoğunu kontrol  altında tuttuklarını söylüyor. Karyanın en eski halkları Kar’lar ve Leğ’lerden oluşuyor. Bu iki kavmin akraba olduğunu Halikarnasoslu Heredot  kitabında özellikle belirtmektedir. O zamanlar Karya da 27 şehir bulunmaktaydı. Bu gün bile gezilecek durumda olan başlıca şehirleri şöyle sıralayabiliriz.

1.  Mylasa – Milas -

2. Halicarnassos – Bodrum –

3. Labranda

4. Keramos – Ören –

5. Euromos

6. Kahlketor

7. Iasos – Kıyıkışlacık –

8. Kaunos – Dalyan –

9. Knidos-Datça

10. Lağina Stratonikeia – yatağana gelmeden Eskihisar

11. Herakleia – Kapıkırı –

12. Barigylia

13. Aphrodisias

14. Alinda

15. Alabanda

Karyalıların savaşçı kişilikleri ve korsan yapıları yaptıkları eylemlerle hemen göze batıyor. Kalkanı ve sorgucu icat eden bu ırk,denizlerde de üstün oldukları için korsanlık gayesi ile ta mısıra kadar gitmişler ,Nil nehrinin iki kıyısında değerli mülkler edinmişlerdir.

Milattan 750 sene evvel  Karyalılar Lidyalıların egemenliğine girerek Perslere karşı birlikte mücadele etmişler. Bu mücadelenin anısına Lidya kralı Giges , Sardes te  kutsal emanet olarak saklanan Herakles’in altın savaş baltasını Karyalılara hediye etmiş,karyalılar da baltayı ,batı Anadolu’da yerleşik 3 medeniyet olan Karya ,Lidya ve Miysanın ortak ibadet yeri olan Milas yakınlarındaki Zeus Labrandos tapınağına gömmüşlerdir. Bu kutsal balta daha sonra Karyanın simgesi haline gelerek baltalı kapıda ,pek çok sanat eseri ve sikke de Karya’yı ifade eder olmuştur. Karya pek çok efsane ve mitolojik olaya ev sahipliği yapmış bir yer olarak bilindiği gibi dünyanın 7 harikasından biri olan anıt mezar Mausoleum da buradadır . Bu anıt mezar ,kraliçe Artemisa II tarafından kocası ve aynı zamanda erkek kardeşi olan Kral Mausolos un ölümü üzerine Bodrumda inşa ettirilmiştir. Bu muazzam eser dikdörtgen plan üzerine kurulmuş dev bir anıt mezardı ve en tepede kraliçe ve kralı  savaş arabası üzerinde kompoze eden bir heykel bulunmaktaydı. Bu güzelim eserin yeşil kaide taşları Rodos şövalyeleri tarafından Bodrum kalesinin inşaatında kullanılmış,heykeller ve diğer değerli kabartmalar 19. Yüz yılda İngilizler tarafından British Museum götürülmüştür. Bu eserden elimizde kalan bir tek kabartma da Bodrum kalesinde sergilenmektedir. Bu eserin benzeri bir modelinin küçük bir kopyası Milas’ta Gümüşkesen mevkiinde oldukça iyi bir konumda ve görülebilecek durumdadır.

Yöre ile ilgili söylenecek pek çok şeyi tarihçilere bırakarak yörenin tarih kronolojisine hızlı bir göz atmak sureti ile bizim esas konumuz olan yöre halıcılığına gelmeye çalışalım. Her ne kadar çabuk geçecek olsak ta tarih konularını ,olayı daha iyi anlamak ve tarihin kültür üzerindeki yansımalarını daha iyi görebilmek için tarihin derinliklerine zaman zaman tekrar girmemiz gerekecek.  

Sayfa 1

© Erdoğan ILDIZ, Her hakkı saklıdır, yazılı izin olmadan çoğaltılamaz ve dağıtılamaz