II - Yörede yapılan görüşmeler

A - Yöredeki eğemen güçlerin izinin sürülmesi :

Yörede eğemen güçlerin izini bilhassa sürmek istiyoruz ki okuyucu günümüz ile geçmiş arasında bir bağ kurabilsin ,halı dokunan yerleri ve bu yerlerde dokunan halılardaki desen ve renk armonisinin hangi geçmişe dayandığını daha rahat kavrasın istiyoruz.

1 - Mehmet Ali Haliloğlu (  mumcular eski belediye başkanı ) ile yapılan görüşme 4/7/95 :

Mehmet Ali bey, ailesinin seceresini evveliyatından alıp günümüze şöyle taşıyor.

Tavaslıoğlu’nun 3 çiftliği varmış diye söze başlayarak ,

Bunları:

1-Söke çiftliği

2-Ağaçlı höyük ( Yaşyer ovası )

        3-Karaova çiftliği                     

Olarak belirtiyor. Ve sözlerine şöyle devam ediyor.

Tavaslıoğlu sülalesinin bu araziler üzerindeki hakları hakkında gelişmeleri aşağıda hikaye etmeden evvel ,günümüzde Tavaslıoğlu ailesi denizliden çıkardıkları Ali tavaslıoğlu ile 60 lı yıllarda millet meclisinde temsil edilmiş olduklarını belirtmekte yarar var. Bu Ali Tavaslıoğlu aynı zamanda, bir zamanlar Bafa gölünün sahibi olan İsmail Rüştü Aksal’ın da damadı olmaktadır.

Gelelim arazinin hikayesine, Tavaslıoğlu hacca giderken karaova kahyalığını yapan Mehmet Ali Ağa ya vekillik veriyor. Hac dönüşü karaovanın kurak ve verimsiz oluşundan ayrıca yörede asayişi temin etmenin zorluğundan dolayı buraları kahyasına terk etmek istiyor. O sıralarda Mehmet Ali Ağanın işlerine bakan oğlu  Hacı Hüseyin Ağa tapulu olarak aşağıda belirtilen sınırlar içindeki mülkü devir alıyor. Doğuda ,Ağalar geçidi ( Karapınar la Çömlekçi köyü arası ), batıda Koca Sarnıç ( Avram yokuşu sonu,şimdiki ismi Çamlık ) ,kuzeyde Güvercinlik denizi ( Sıralık ) , güneyde Kovanlık Yokuşu başı ( Mazı yolu ). Hacı Hüseyin ağa bu mülkleri devir aldıktan sonra Hacı Varvil diye birini örenden kahya olarak getirmiş. Ayrıca örenden Hacı Kalem diye birini de katip olarak getirmiş. Yine örenden Hacı Emir’i Karaova ya fedai olarak getirip,eşkıyalara karşı güvenliğini sağlamış. Hüseyin ağa korumasına karşılık Hacı Emir’e sonradan Hacı Emir Meşesi diye adlandırılan bölgeyi ( Güvercinlik Mumcular arası ) bağışlamış. Hacı Hüseyin ağa hacca gittiğinde oradan Dakka asıllı Halil isimli bir müftüyü beraberinde getirmiş. Şimdilerde bu adamın soyuna Haliloğulları diyorlar. Günümüzde soy isimleri Çetok tur. En büyük torunları Mumcuların ilk belediye başkanı olan Mehmet Ali Haliloğlu dur.  Müftü Halil  Karaova ya hicri 1229 da yani 182 yıl önce gelmiştir.  Olayı bu çekliyle toparlarsak  Hacı Hüseyin ağa  ,Mehmet Ali Ağanın oğlu oluyor. Hacı Hüseyin ağanın da Ömer Efendi, Mehmet Ali ağa, Deli Abdullah ağa ve Ahmet ağa isimli 4 oğlu oluyor. Bunların da şimdiki soyadları ile günümüzdeki uzantıları şöyle oluyor.

Ömer efendilere  = Özkan

Mehmet Ali ağa soyuna = Günay

Deli Abdullah ağa soyuna = Tan  

Ahmet ağa soyuna = Gündüz                                   soyadı veriliyor.

Netice itibarı ile yukarıda soyadları zikredilen aileler Tavaslıoğlu tarafından terk edilen Karaova çiftliğini ihya eden ve günümüze taşıyan ailelerdir. Bu aileler ile yapılacak görüşme bizi rahatça 250 sene ötesine götürdüğü gibi,bu yöredeki halıcılığın da en sıhhatli kaynağına götürebilir.

Son zamanlarda yörede siyasi ve ekonomik gücü elinde tutan aileleri ve uzantılarını bir şema ile tablolaştırırsak aşağıdaki manzarayı daha net görebiliriz.

Tavaslıoğlu – Karaova Çiftliğinin İşeticisi

      Çiftliği Kahyasına terk ediyor

                   Vay Vay Mehmet Ali Ağa ( Tavaslıoğlunun Kahyası )

             Hacı Hüseyin Ağa          ( Mehmet Ali Ağanın oğlu )  

Emili dayı yöreye ilk yerleşenlerin soyundan olduğu için seceresini vermek istiyoruz. Emili dayı, ailesi ve yörenin tarihini şöyle anlatıyor :

Hacı Hüseyin ağanın babası  Vay Vay Mehmet Ali ağa Örenden gelmiş. ( O yıllarda Osmanlı idari terimi olarak bölge yöneticilerine Voyvoda denildiği için herhalde Tavaslıoğlu da Örende oturup Karaova çiftliğini idare eden  Mehmet Ali Ağayı Voyvoda olarak adlandırmıştı. Bu voyvoda tabirinin halk arasında söyleniş tarzının da kısaca vay vay olması muhtemeldir. ) Hacı Hüseyin tüm Karaovanın sahibi olan Tavaslıoğlu'nun katibiymiş. Çömlekçi,Bahçeyakası,Ağalar gediği,Türbe,Meşelik altında Domuz damı,Gürele,Cinlik,Sıralık,Kum köy,Kuğulu Dağı,Yaran Dibi,Hatıplar ( Gök pınar ) Bayırlar dan Ağalar Gediği ile birleşen arazi Tavaslıoğlu'na aitmiş. Sonradan bu araziyi Vay Vay oğlu Hacı Hüseyin Ağa ya vermiş. Hacı Hüseyin Ağa eşkıya ve asker ile baş edemeyince Ören den Emir Ağayı getirmiş,gelen Emir Ağa Emili dayının dedesinin babasıymış. Şu an da kendisi 1319 hicri doğumluymuş bu da 100 yaşı civarında olduğunu gösteriyor. Bu durumda anlatılan hikaye emili dayıdan 3 kuşak ilerisini anlattığına göre hikaye yaklaşık 200 sene evveline uzanıyor demektir. Hacı Hüseyin ağanın torunları Deli ağa,Ömer ağa,Ahmet ağa olarak zikrediliyor.

Emili dayı yörede faal olan aşiretleri de şöyle sıralıyor:

1-Karadekeliler

2-Sarıdekeliler

3-Çakal Yörükleri

4-Tombullar

5-Çepniler - en kötüsü olarak bunları tanımlıyor-

Yöredeki eğemen güçler ve aileleri hakkında yeterli bilgi  edindiğimizi varsayıp şimdi de halı dokuma sanatında etkin aile veya kişilerin izini sürmeye çalışalım. Son zamanlarda en iyi halı dokuyan,kök boyası yapan ailelerin başında gelen Koca Elif ve ailesinin izini sürdüğümüzde bu konuda da doğru kaynaklara yöneleceğimizden hiç kuşkumuz yok.

Sayfa 3

© Erdoğan ILDIZ, Her hakkı saklıdır, yazılı izin olmadan çoğaltılamaz ve dağıtılamaz