D)
İp çekimi konusunda stok sorunu ve çözüm önerileri :
İp çekimi olayı iki şekilde yürümektedir. Ya tüccar fabrikaya
talebi doğrultusunda özel ip çektirmekte, ya da fabrika kendi
politikası doğrultusunda standart ip yapmaktadır. Özel ip yapımı
fevkalade zor bir konudur. Özel harman isteyen tüccarın konuyu çok
iyi bilmesi, hammaddeye hakim olması gerekmektedir. Bu kabiliyette
olsa bile ipini çektirecek fabrika bulması da sorundur. Fabrika
sahipleri kendi düzenlerinin dışına genellikle çıkmak istemezler.
Bu da haliyle özel tasarımları zora sokar. Fabrika talep
doğrultusunda kendi tasarımını pazarlamaya çalışmakta, üretimini
talep doğrultusunda ayarlamakta, stok tutmamaktadır. Üreticinin
özel tasarım yapabilmesi içinse, hem özel büküme hem de bükülmüş
ipin özel olarak boyanmasına ihtiyaç duymaktadır. Ancak,
piyasalardaki halihazır durum ise şöyledir: Halı tasarlayıcı
piyasaya çıktığında genellikle hazır iple karşılaşmaktadır. Ya ipi
çeken fabrika üretimini kendi tespitleri doğrultusunda boyatmakta
ve bunu toptan olarak halı dokunan yörelerdeki perakendeci esnafa
satmakta, ya da çektiği ipi boyasız olarak üretici esnafa, tüccara
vermekte, tüccar da özel olarak kendi tasarımı doğrultusunda
boyatmaktadır. Yani boyasız hazır ipte piyasada stok mevcut
değildir. Halı dokunan yörelerde veya ip çekimi yapılan yörelerde
boyasız ip satan toptancı tüccarın teşvik edilmesi şarttır. Bu
ülkemize pek çok şey kazandıracaktır. Boyasız olarak hazırlanmış
havlık ipin özel tasarımlar olarak boyanması ürün çeşitliliğini
artıracak, kişilerdeki yaratıcı gücü ortaya çıkaracaktır. Önemsiz
gibi görünen bu ayrıntı, sanatsal ve artistik özellikler taşıyan
yaygıların üretilmesinde çok önemli bir konudur.
Konuyu toparlarsak, uzmanlaşmış, özel tasarımlar yaptıran
, boyasız ip satımı yapan toptancı ve perakendeci esnafın
yaratılması, boyalı ip üreten fabrikalara alternatifleri
doğuracaktır. Butik tarzı üretim yaptıran, ip çeken fabrikalarla
temasta bulunan bu ara halka, üreticiyi yönlendirecek büyük bir
işlev görecektir. Bu halka, boyacıların ıslah edilmesini de
sağlayıcı, üreticiye boyacı alternatifleri sunacak, yönlendirecek
etkiyi haliyle yapacaktır. Çünkü, hangi ipin hangi boyacıda ne
gibi neticeler verdiğini izleyecek, üretici ile devamlı temas
halinde olduğu için birlikte çözüm önerileri üretme yönüne
gideceklerdir. Bu da piyasanın renklenmesine, çeşitlemesine yol
açacaktır. Bu açılım, boyalı ip satan esnafın kendini
toparlamasını sağladığı gibi, piyasada boyalı ipi kendi tasarımı
olarak satan perakendeci esnafın doğmasını kolaylaştıracak,
piyasalarda çok daha sıhhatli dengeler oluşacaktır.
E)
İp çekimi konusunda parasal sorunlar ve çözüm önerileri :
İp çeken fabrikalar veya ip çektirmek isteyen üreticiler
tasarladıkları üretimi tutturabilmek ve bu üretimin devamını
sağlayabilmek için, hammadde depolamak mecburiyetindedirler.
Hammaddenin bol ve hesaplı olduğu aylar, baharın son ayları, yazın
başlangıç aylarıdır. Yaygı üretiminin başladığı ve hızlandığı
aylar ise sonbahar ve kış aylarıdır. Yıllık tüketimini hesaplamak
zorunda olan ip çektirecek kuruluş, bu hammaddenin depolanması
için yer ve finans ayarlamak zorundadır. Bu konuya hammadde
faslında etraflıca değinmiştik. İp çekimi için tasarladığı
harmanın hammadde temininin getirdiği külfetin haricinde, ipi
çekmek için yapılan yatırımın getirdiği maliyetlerden bu fasılda
söz edeceğiz. İp çeken fabrikanın, makinaları, yeri, binası
konusunda da bir takım önlemlerle yapılan işin maliyeti
düşürebilir. Teşviklerin bu alanda yoğunlaşmasının büyük yararı
olacaktır. Yaygı ipi üretiminin bollaşması hem fiyatları aşağıya
çekecek, hem de yaygı ipi ihracatını artıracaktır.
Bu sektör henüz dünyaya açılmış bir sektör değildir. Bu sektör
dünyaya açıldıkça hem iç piyasada imkanlarımız artacak, hem de
ihraç yolu ile büyük döviz girdisi sağlanacaktır. Bu çıkış
noktasından hareketle rantabıl fabrikaların, bina, makine, yer
tasarımları prototipler halinde girişimciye önerilmelidir.
F)
İp çekimi konusunda fiyatlar ile ilgili sorunlar ve çözüm
önerileri :
Fiyatları meydana çıkaran bileşkenler, işgücü, iletişim, tasarım,
stok, finans maliyetleri ve kârdır. Bu zincirdeki tüm noktalarda
sorunlar ve çözüm önerilerimiz akılcı bir yaklaşımla ele
alınıldığında, haliyle fiyat etkilenecektir. Fiyatın teşekkül
edilişindeki bu sistematik, prototip halinde girişimciye sunulursa
ve dünyadaki diğer ülkelerdeki benzeri ürünlerin fiyatları ile
sistematik bir şekilde karşılaştırmalar yapılırsa, bu sorun
kendiliğinden çözülecektir. Önemli olan teşhistir. Tedavi bu
teşhis doğrultusunda dayatacaktır. Olaylar netleşince, konu dünya
piyasalarına açılınca, rekabet, fiyatlar üzerinde olumlu etki
yapacaktır. Acilen dünya piyasalarına açılmamız zorunludur.