G)  El dokuması yaygılarda boya konusunda fiyatla ilgili sorunlar ve çözüm önerileri :

Boyama işlemi, boyasız ipin kg. maliyetine %30 civarında ek maliyet bindirmektedir. Bu, oldukça yüksek bir maliyettir. Bu durum boyamada kullanılan teknolojinin geri olmasından, boya malzemelerinin fiyatının yüksek oluşundan kaynaklanmaktadır. Tekstil endüstrisindeki standartlar, el dokuması yaygı üretimine hammadde sağlayan sektörler için de kullanılmalı ve maliyetler aşağı çekilmelidir.

V. EL DOKUMASI YAYGILARDA DESEN KONUSUNUN ÖNEMİ, KONU İLE İLGİLİ SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ :

Konunun önemi : Halı üretiminde desen ve renk olayı, konunun en can alıcı noktalarından biridir. Halı ve kilim, evin aksesuarı ve beğeniye hitap eden lüks bir dayanıklı tüketim malıdır. Alanın zevkini yansıttığı gibi, dokuyanın değer yargılarını, zevkini, kültürünü  nesilden nesile aktaran bir vasıtadır. Yüzyıllar boyu kavimler bir birleriyle kültür alışverişi yaparak bazı desenleri kendi kültürleri ile özdeşleştirmişlerdir. Bunun izlerini Orta Asya’dan başlayarak Çin’e, Hindistan’a, Afganistan’a, İran’a, Türkiye’ye, tüm Balkanlar’ a, Rusya’ya hatta Alaska yolu ile Amerikan Kızılderilileri ve Meksika’ya kadar sürmek mümkün. Kavimlerin hareketleri ile pek çok desen dünyanın dört bir yanına dağılmıştır. Ticari faaliyetler, kopya çekme olayını daha da yaygınlaştırmış, artık günümüzde olay bir teknoloji savaşına dönüşmüştür. Nihai tüketici, beğenisini okşayan değer ve renklerde yeniliklere açtır. Dünyada halı dokunan pek çok ülke, eski özgür desenlerin ve renklerin yanı sıra pek çok yeni tasarımları da piyasaya sürmektedir. Mesele bu açıdan ele alındığında ortaya iki aşamalı bir durum çıkmaktadır.

         Birinci aşamada tüm halıcılık tarihimizde uyguladığımız özgün desenleri toparlayacak, sınıflayacak, arşivleyecek bir çalışma süratle ele alınmalı, ikinci aşamada ise güncel sanat akımlarını takip eden, konuya yorum getiren, bu akımların günümüz halıcılığına uygulanabilmesi için öneriler geliştiren bir çalışma grubunun oluşturulması gerekmektedir.

A)  El dokuması  yaygılarda desen konusunda personelle ilgili sorunlar ve çözüm önerileri :

Okullarımızda ana yönelişimiz doğrultusunda önlemler alarak işe başlamamız gerekir. Sanat tarihçilerimiz gelmiş geçmiş desenlerimizi toparlamalı ve bunları ilmi bir şekilde arşivlemeli, kullanıcının kolayca faydalanacağı bir düzenleme getirmelidir. Diğer yandan Güzel Sanatlar Yüksek Okullarında çağdaş akımlardan esinlenen desinatörler, bunları en eski el sanatlarımızdan biri olan halıya uyarlamalı ve halıcılığımızı günün koşul ve anlayışına getirmeli, bu bölümlerde bilgisayar kullanımını teşvikle, desen çizimi ve tasarımları en ileri tekstil endüstrisi düzeyine getirilmelidir. Desen tasarımı köyün ilkel şartlarından kurtarılmalıdır.

B)  El dokuması yaygılarda desenlerle ilgili adres sorunu ve çözüm önerileri :

Desen temini, tasarımı, desen için öneri ve desen arşivi, desen konusundaki tüm iletişim bir merkezde odaklaştırılmalı, herkes bu adresten istediği desen, bilgi ve desteğini bir ücret karşılığında sağlamalıdır. Bu adresin de Halıcılık Vakfı olmasında büyük yarar vardır. Vakıf kanalı ile konuyla ilgili tüm adresler koordine edilmelidir.

C)  El dokuması yaygılarda desenlerle ilgili slogan sorunu ve çözüm önerileri :

Bu konuda bir komite toplanıp milli politikamızı tespit etmelidir. Halıcılık sektöründe, dünya ile entegre olmamış, dağınık bir hava hissedilmektedir. Konu ile ilgili pek çok taraf konuda görüş birliğine varamamışlardır. Görüş birliği olmayınca da çalışmalar verimli olamamaktadır. Örneğin, halıcıların bir kısmı geleneksel desenleri savunurken, diğer bir kısmı modern desenleri savunmakta, üniversiteler ayrı konuşmakta, her kafadan bir ses çıkmaktadır. Öncelikle bu konuya bir netlik getirilmelidir. Biz, bizden önceki kuşakların mirasyediliğini yapıp onların tasarımları, onların desenleri ile ekmek paramızı çıkarıyoruz. Bizden sonraki kuşaklar bize “Siz ne yaptınız?” demeyecekler mi? Bu sorumluluğu yüklenmemek için, geleneksel desenlerin yanı sıra biz de bazı yeni tasarımları hayata geçirmeliyiz. Bunlar da bir gün klasikleşeceklerdir.

D)  El dokuması yaygılarda desenlerle ilgili çeşit ve stok sorunları ve çözüm önerileri:

Arşivlenen desenler, hem renk kompozisyonları hem ebat yönü ile çeşitlenmeli günümüze uyarlanmalıdır. Zaman içinde mekanların değiştiği, modanın değiştiği göz önünde bulundurularak, desen üretimi bu yönde teşvik edilmelidir.

E)  El dokuması yaygılarda desenlerle ilgili fiyat konusunda sorunlar ve çözüm önerileri :

Desen üretiminin, yukarıda konu edilen doğrultuda gelişmesi için, hükümet ve üniversitelerimiz gerekli tedbirleri almalı, bu konuda bir bütçe ayırmalıdır. Vakıf kanalı ile döner sermaye şekline getirilen desenlerin azarlanması mevzuu, üreticiye destek anlamında ucuz tutulmalı ve sübvanse edilmelidir.

F)   El dokuması yaygılarda desenlerle ilgili fiyat konusunda sorunlar ve çözüm önerileri :

Desen çizimi, çoğaltılması, satışı, dağınık birimler tarafından koordinesiz yapıldığından, büyük maliyetler ortaya çıkmaktadır. Mükerrer defalar farklı kişiler tarafından çizilen, çoğaltılan, saklanan desenler kaynak israfına neden olmakta, kişiler ve kurumlar tarafından yaygın kullanılmadığından da neticede bu uğraşlar yüksek fiyat içermektedirler. Bu çalışmaların Halıcılık Vakfı bünyesinde toplanması, buradan koordine edilmesi, maliyetleri büyük ölçüde aşağı çekecektir. Bu konu hükümetimiz tarafından teşvik edilmelidir.

1

© Erdoğan ILDIZ, Her hakkı saklıdır, yazılı izin olmadan çoğaltılamaz ve dağıtılamaz